Jenot
(Nyctereutes Procyonoides)
Ze względu na ekspansje tego gatunku, staje się on coraz częściej spotykanym
zwierzęciem naszych łowisk.
I . Występowanie i siedlisko
Jego rodzinnymi stronami są: wschodnia Syberia, Chiny Japonia oraz
północny Wietnam. Do Europy trafił przez hodowców z byłego ZSRR, gdzie
pozyskiwano z niego futro. Jak to zwykle bywa, z ferm uciekły pewne osobniki i
rozpoczęły marsz na zachód. Jego wędrówka zaprowadziła zasięg populacji do
Niemiec, a nawet Francji oraz Austrii, na północy opanował już cały półwysep
skandynawski, na południu osiągnął rejon Węgier. Jenot należy do eurybiontów
(zwierząt o bardzo dużej zdolności adaptacyjnej do warunków). Spotkać go można
zarówno na terenach leśnych, polnych, podmokłych, jak i suchych. Występuje
wszędzie, nawet wysokość 3000 metrów nie jest mu straszna. Często gatunek ten
zbliża się do człowieka żerując na odpadach wysypiskowych oraz w przydomowych
śmietnikach.
I I . Charakterystyka ogólna
Jenot należy do rodziny psowatych. Jego wygląd można przyrównać do
krzyżówki (hipotetycznej) lisa, borsuka oraz szopa. Wielkością jest zbliżony do lisa,
ubarwieniem do szopa, z borsuka ma natomiast sposób stąpania oraz wygląd zimowej
sukni. Głowę ma krótką, uszy odstają w charakterystyczny sposób - niczym u szopa -
są jednak mniejsze i bardziej zaokrąglone. Jest nieco mniejszy od lisa. Tułów ma barwę
szarą z brązowawą stroną brzuszną. Zimowa suknia jest długa i puchata. Poruszający
się w sukni zimowej jenot przypomina wyglądem sunący puchaty dywan. Jenot
zmienia suknię dwa razy do roku, pierwszy raz w okolicach maja, drugi zaś w
okolicach października. Dorosły osobnik osiąga wagę 6 kilogramów a w okresie
wczesnojesiennym potrafi nawet osiągać 13 kg.
I I I . Odżywianie
Jenot jest zwierzęciem odżywiającym się niemal wszystkim. W zależności od
miejsca występowania żeruje na owadach, małych gryzoniach, płazach, ptasich jajach
oraz ptakach. Potrafi łowić ryby nad strumieniami lub w okolicach jezior (wyrzucając
je z wody za pomocą łap). Nie gardzi mięczakami, a czasem nawet nurkuje aby je
zdobyć. W okolicach nadmorskich chętnie zjada ryby wyrzucone na brzeg, zjada
również padlinę. Pokarm roślinny także nie jest mu obcy. Chętnie pożywia się:
korzonkami, owocami, orzechami i nasionami. W okresie zimowym, kiedy znacznie
zmniejsza się baza żerowa, często nawiedza ludzkie domostwa w poszukiwaniu
odpadków.
IV. Rozmnażanie i rozwój
Na podstawie obecnych badań, zakłada się iż jenoty są monogamistami
tworzącymi co roku pary. Jednak odkryto wiele przypadków poligamii wśród jenotów,
co może świadczyć o ich świetnym przystosowaniu do warunków na danym terenie. W
czasie rui samicy towarzyszą trzy lub cztery samce, które prowadzą między sobą grę
polegającą na udowodnieniu rywalom, który z nich jest najbardziej godzien samicy. Do
walk między nimi dochodzi sporadycznie. Okres godowy przypada na miesiące
zimowe, jak styczeń, luty. Jenoty są dobrymi rodzicami, gdyż łączą się w pary przed
kopulacją i pozostają w nich aż do czasu aż ich potomstwo się usamodzielni. Ciąża
trwa około 60 dni i na świat przychodzi od 5 do 7 młodych (rekord padł
w Wietnamie, gdzie na świat przyszło jednorazowo 19 młodych). Młode jenoty
otwierają oczy dopiero po 8-10 dniach. Wygląd osobników dorosłych pojawia się u
nich około 80 dnia życia. Płciowo, dojrzewają w wieku około roku.
V. Zachowanie
Aktywność jenotów zależy od pory roku oraz zasobności terenu w pokarm.
Żerują zazwyczaj wieczorem i w nocy. W okresie letnim i wczesnojesiennym wykazują
aktywność całodobową. Jenoty żyją przeważnie w parach lub grupach rodzinnych i są
ze sobą silnie związane (śpiąc pozostają zawsze w kontakcie fizycznym z pozostałymi
członkami grupy). Najlepszym zmysłem jenota jest jego węch, to za pomocą nosa
poszukuje pokarmu oraz go identyfikuje. Jak na psowate jego wzrok jest dość słaby,
jednak bez większego problemu zoczy z kilkuset metrów myśliwego wykonującego
dosyć gwałtowny ruch. Generalnie sposób zdobywania pokarmu zalicza te zwierzęta
do zbieraczy i konsumentów okazjonalnych. Na zimę większość z jenotów zapada w
sen zimowy, z którego budzi się aby odbyć gody (przed zapadnięciem w sen osiąga też największą masę). Zdarzają się dość często przypadki, że jenot nie zgromadził
wystarczającej masy aby przespać zimę i budzi się w środku rozpoczynając żerowanie.
W niektórych miejscach występowania, jenoty nie zapadają w sen zimowy wcale. W
wielu regionach populacja jenota bardzo się zagęszcza ponieważ na małym terenie
może zamieszkiwać dużo rodzin bez wzajemnych konfliktów - świadczy to iż jenoty
nie są terytorialistami.
VI. Ekologia gatunku
Poza lisem oraz dużymi drapieżnikami skrzydlatymi jak bielik oraz puchacz,
jenoty nie posiadają zbyt dużej presji drapieżników. Stanowią istotną rolę dla
ekosystemu eliminując wiele gryzoni, szkodników oraz owadów. Fakt, iż ich baza
żerowa nie jest wybiórcza, powoduje, że nie zagrażają pojedynczym populacjom. Jenot
jest konkurentem troficznym dla lisa oraz borsuka. Są odporne na wiele pasożytów,
przez co stan ich populacji sukcesywnie się zwiększa. Są niestety też przenosicielami
groźnych chorób jak wścieklizna czy tasiemiec bąblowcowy.
VII. Słowniczek
Bokobrody - inaczej szarawary, specyficzny układ włosów na boku.
Cieczka - czas godów jenota.
Pies - samiec jenota.
Suka - samica jenota.
Trop